Το χρηματιστήριο του βινυλίου
Οι παλιοί δίσκοι μπορεί να αποτελούν πια μια ευχάριστη ανάμνηση για τους ακροατές αλλά για τους μανιώδεις συλλέκτες είναι μια ζωντανή πραγματικότητα και μάλιστα πολύ ακριβή. Δυσεύρετες εκδόσεις δίσκων και σπάνια 45άρια είναι αντικείμενα πόθου με τιμές που αρχίζουν από 30.000 δρχ. και φθάνουν ως τα 6 εκατ. δρχ.
Εχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε που το βινύλιο πέρασε στο περιθώριο, αφού πρόλαβε να μετατραπεί σε φετίχ και να συνδεθεί με την ιστορία και την εξέλιξη του ροκ-εν-ρολ. Από τα θρυλικά 45άρια που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διάδοση της νέας μουσικής στα μέσα της δεκαετίας του '50 και έγιναν το σήμα κατατεθέν της νέας τότε κουλτούρας, των νεανικών πάρτι και των τζουκ μποξ ως τους δίσκους 33 στροφών που ακολούθησαν και έγραψαν τη δική τους ιστορία. Τα εξώφυλλα έγιναν έργα τέχνης, το βινύλιο απέκτησε χρώμα ή τυπωμένες εικόνες, οι συλλεκτικές εκδόσεις πήραν μεγάλες διαστάσεις, τα ένθετα είχαν να πουν τη δική τους ιστορία και έτσι μοιραία οι δίσκοι βινυλίου έγιναν αντικείμενο πόθου ήδη προτού καταργηθούν.
Στα μέσα της δεκαετίας του '80 το CD μπήκε δυναμικά στη μουσική αγορά, υιοθετήθηκε άμεσα ως πιο μικρό, πιο εύχρηστο, πιο εύκολο, με καλύτερο ήχο και χωρίς αυτά τα ενοχλητικά(;) σκρατς που αποκτούσε το βινύλιο μετά την πολλή χρήση. Οι δίσκοι βινυλίου πέρασαν στο περιθώριο ώσπου εξαφανίστηκαν εντελώς για να μετατραπούν σε φετίχ που οι συλλέκτες αναζητούν μανιωδώς.
Στις περισσότερες χώρες του κόσμου δημιουργήθηκε σταδιακά μια μεγάλη αγορά δίσκων από το παρελθόν η τιμή των οποίων διαμορφωνόταν ανάλογα με τη σπανιότητά τους και την κατάστασή τους.
Σπάνια σινγκλάκια, ειδικές εκδόσεις, δίσκοι που βγήκαν σε περιορισμένα αντίτυπα απέκτησαν μεγάλη αξία και οι τιμές τους έγιναν εξωφρενικές για τον απλό ακροατή, φθάνοντας συχνά και το 1.000.000 δρχ. στην Αγγλία ή στις ΗΠΑ.
Στην Ελλάδα, όπου οι εξελίξεις έρχονται πάντα με καθυστέρηση, το βινύλιο άργησε να περάσει στο περιθώριο και οι ακροατές προσπάθησαν πολύ γι' αυτό. Τα τελευταία χρόνια όμως δημιουργήθηκε και εδώ μια μικρή αγορά φανατικών φίλων του που ενισχύθηκε από τα δισκοπωλεία μεταχειρισμένων δίσκων που άνοιξαν αλλά και από το παζάρι δίσκων που γίνεται στο «Ρόδον» τα τελευταία έξι χρόνια. Στην αρχή το ενδιαφέρον περιοριζόταν σε δίσκους ξένης μουσικής που ακολουθούσαν τα διεθνή δεδομένα σπανιότητας αλλά και σε δίσκους που είχαν δημιουργήσει κάποιο μύθο μόνο στη χώρα μας.
Σταδιακά η «τρέλα» αυτή έπαιρνε όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις και οι νέες γενιές ακροατών αναζητούσαν τα σπάνια φετίχ του παρελθόντος πληρώνοντας συχνά ως και 100.000 δρχ. για δίσκους που έκαναν 250 δρχ. όταν πρωτοκυκλοφόρησαν.
Η ανάπτυξη αυτής της μικρής αγοράς ήταν φυσικό να αρχίσει σταδιακά να περιλαμβάνει και ελληνικούς δίσκους, στην αρχή ροκ συγκροτημάτων του παρελθόντος που είχαν κυκλοφορήσει σινγκλάκια ή LP σε περιορισμένα αντίτυπα και αμέσως μετά ελλήνων συνθετών που θεωρήθηκαν σπάνιες εκδόσεις.
Επειδή η ελληνική μουσική πραγματικότητα δεν περιλαμβάνεται στους διεθνείς καταλόγους, οι τιμές των ελληνικών δίσκων διαμορφώνονται κάπως αυθαίρετα και ανάλογα με το πόσοι συλλέκτες αναζητούν έναν συγκεκριμένο δίσκο και πόσα είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν.
Σε ιδιαίτερα υψηλές τιμές πωλούνται τα 45άρια των πρώτων ελληνικών συγκροτημάτων της δεκαετίας του '60 που συχνά βλέπουμε στις παλιές ταινίες να παίζουν σε κάποιο κλαμπ. Τότε ήταν ακόμη η εποχή των σινγκλ που κυκλοφορούσαν για να τροφοδοτούν τα τζούκμποξ και τα νεανικά πάρτι, έχοντας πολύ μικρή διάρκεια ζωής στην αγορά, πράγμα που τα κάνει εξαιρετικά σπάνια.
Δυσεύρετοι είναι επίσης αρκετοί μεγάλοι δίσκοι που σε άψογη κατάσταση κυμαίνονται από 30.000 δρχ. ως 150.000 δρχ., όπως τα πρώτα 1.000 αντίτυπα του δίσκου «Τα Παράλογα» του Μάνου Χατζιδάκι τα οποία ήταν αριθμημένα, ο δίσκος του Γιώργου Ρωμανού «Δύο μικρά γαλάζια άλογα», ο ένας και μοναδικός δίσκος του συγκροτήματος Τα 4 Επίπεδα της Υπαρξης, που αναφέρεται και σε ξένους καταλόγους, οι πρώτοι δίσκοι των Socrates, των Πελόμα Μποκιού, των Blue Birds, των Charms, των Olympians, τωνSounds, των Mad και ο πρώτος δίσκος του Ανδρέα Θωμόπουλου «Τραγούδια του δρόμου». Αυτοί είναι και οι πιο ακριβοί ελληνικοί δίσκοι επειδή αναφέρονται σε ξένους οδηγούς σπάνιων δίσκων.
Από τους έλληνες συνθέτες ο Μάνος Χατζιδάκις έχει πολλούς δίσκους που αξίζουν αρκετά όπως το άλμπουμ «Καίσαρ και Κλεοπάτρα» (1965) και «Το Χαμόγελο της Τζοκόντας». Επίσης οι δίσκοι που ο Γιάννης Σπανός κυκλοφόρησε στη Γαλλία, οι πρώτες συλλογές των εταιρειών His Master's Voice, Odeon και Parlophone, καθώς και οι δίσκοι με τραγούδια από τον παλιό ελληνικό κινηματογράφο.
Οπως και ο δίσκος «Ερανα» του Νίκου Τάτση, για τον οποίο υπάρχει η φήμη ότι έχει καταστραφεί η μήτρα, «Το Δωμάτιο» του Πάνου Σαββόπουλου και το LP του 1967 «Ο Μίμης Πλέσσας παίζει Philicorda».
Εξαιρετικά σπάνια είναι τα πρώτα 1.000 αντίτυπα του δίσκου «Μεταφοραί, Εκδρομαί Ο Μήτσος» του Δημήτρη Πουλικάκου, τα οποία περιελάμβαναν και ένα 45άρι, ενώ και ο πρώτος δίσκος του Δήμου Μούτση δεν είναι εύκολο να βρεθεί.
Σπανιότατοι είναι επίσης οι δίσκοι γνωστών συνθετών και τραγουδιστών των δεκαετιών του '50 και του '60 που κυκλοφόρησαν ειδικά για τις αγορές της ομογένειας στις ΗΠΑ, στην Αυστραλία και στον Καναδά.
Είναι προφανές ότι αυτές οι υψηλές τιμές αφορούν τις πρώτες εκδόσεις και όχι τις ανατυπώσεις και προϋποθέτουν την άψογη κατάσταση των LP.
Στο εξωτερικό το χρηματιστήριο των δίσκων είναι πλέον μια τεράστια επιχείρηση και υπάρχουν άλμπουμ που αξίζουν μια περιουσία. Οσο δημοφιλέστεροι είναι οι καλλιτέχνες τόσο μεγαλύτερη είναι η τιμή των σπάνιων δίσκων τους και αναφερόμαστε κυρίως σε ειδικές εκδόσεις που κυκλοφόρησαν σε ελάχιστα αντίτυπα για διαφημιστικούς λόγους ή σε εκδόσεις του εμπορίου που αποσύρθηκαν σύντομα για να αντικατασταθούν από άλλες. Τα πρωτεία έχουν οι Beatles, ο Bob Dylan και ο Elvis Presley αφού υπάρχουν κάποιες ειδικές εκδόσεις τραγουδιών τους η τιμή των οποίων φθάνει τα 20.000 δολάρια!
Ο πρώτος δίσκος του Bob Dylan σε μια ειδική έκδοση με τέσσερα τραγούδια επιπλέον, το δεκάιντσο των Billy Word and The Dominos (1955), μία έκδοση του περιοδικού «TV Guide» με τραγούδια του Elvis Presley, δύο 45άρια των Μπιτλς με ηχογραφήσεις τραγουδιών τους από την εμφάνισή τους στο Cavern Club, τον Αύγουστο του 1962, είναι μερικοί από τους πιο ακριβούς δίσκους του πλανήτη. Μήπως ήρθε η ώρα να ξαναψάξετε τις κούτες με τα βινύλια που σκονίζονται στο πατάρι;